Een man van middelbare leeftijd besluit het leven van alledag achter zich te laten om antwoord te vinden op deze éne cruciale vraag. Gewapend met een videocamera gaat hij op pad om mensen uit alle lagen van de samenleving te interviewen en de vraag te stellen: “Wat is de zin van het leven”.
universele levensvraag
De Amerikaanse documentaire ‘The One” die hier uit voortgekomen is heb ik al diverse malen met grote interesse bekeken, want deze vraag houdt mij ook bezig. En de antwoorden helpen me misschien op mijn zoektocht om verder door te dringen in de mystiek van deze universele levensvraag.
Voor sommigen is het onzinnig om deze vraag te stellen. Het leven komt zoals het komt en heeft geen specifiek doel, behalve dan misschien de voortplanting van de mens. Niet geheel tot mijn verrassing hadden de meeste mensen geen idee of deden hakkelend een poging om antwoord te geven op deze vraag. Sommigen noemden God, schoonheid of liefde als ultieme zin van dit leven.
Zo herinner ik mij uit mijn schooltijd de vraag uit de kleine catechismus : “Waartoe zijn wij op aarde?”. Het antwoord stond er alvast bijgeschreven, zodat ik er niet over na hoefde te denken: “Wij zijn op aarde om God te dienen en hier en in het hiernamaals gelukkig te zijn’. Ik had toen geen besef van de betekenis van dit antwoord en had er net zo min over nagedacht als veel anderen die deze vraag voorgeschoteld kregen.
Een antwoord waar ik een verbinding mee voelde
Uiteraard was ik benieuwd of er uit al deze interviews een antwoord kwam, wat mij werkelijk raakte. Een antwoord waar ik diep van binnen een verbinding mee voelde. Hopelijk kon ik het vinden bij de antwoorden van bekende spirituele leiders, schrijvers en denkers, zoals Deepak Chopra, Thich Nhat Hahn, de Dalai Lama, Ram Dass en de vele anderen, die werden geïnterviewd. Hoewel hun antwoorden wijs, doordacht en soms humoristisch overkwamen, kon ik toch niet de verdieping voelen die ik had verwacht.
Het antwoord dat mij het meest raakte was echter het antwoord van de Amerikaanse monnik Thomas Keating.: “De zin van het leven is het besef dat jij en ik één zijn, ofwel dat jij en het andere één zijn”. Waarom dit antwoord mij raakte weet ik niet precies. Misschien een mooie filosofische gedachte of toch een antwoord dat raakte aan een diepe innerlijke waarheid.
Ik herken het overigens tijdens verdiepende (coach) gesprekken. Momenten waarop je samenvalt met je gesprekspartner. Een eenheidsbesef dat enorm betekenisvol en verbindend aanvoelt. Maar ook in de natuur kan het me overvallen. Wanneer ik me één voel met al het andere om mij heen.
Ik realiseer me dat dit voor mij kleine pareltjes zijn van een zinvol leven. Maar voor ieder geldt hierop een strikt persoonlijk antwoord.
Wat zou trouwens jouw antwoord zijn op de vraag: “Wat geeft zin en betekenis aan jouw leven?”
Wat bezielt je? Wat haal je in je hoofd? Hoe kom je daar nu bij?
Deze vraag heeft vaak een negatieve lading. Blijkbaar wordt datgene waar je door bezield bent geraakt niet als normaal ervaren. Doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg. Blijkbaar ligt bezieling dus vaak buiten onze norm of comfortzone.
De spirit in je leven
Toch is bezieling in je werk, relaties en contacten belangrijk. Bezieling geeft energie en betekent dat je geïnspireerd bent en oprecht gelooft in wat je doet. Bezieling is de spirit in je leven waarmee je zin geeft aan je bestaan. Zonder bezieling kun je beter iets anders gaan doen, want als de ziel er uit is dan is het tijd om de bakens te verzetten, want wat niet bezield is, is niet meer levensvatbaar.
Het vraagt moed om naar je hart te luisteren
Het is soms best lastig om uiting te geven aan wat je bezielt of wat je raakt . Om verbinding te maken met wat er diep in hart leeft en de moed te hebben daar naar te luisteren. Men zou het wel eens gek kunnen vinden, omdat je buiten de bestaande lijntjes gaat kleuren. Uiting geven aan wat je bezielt is soms een eenzaam proces, waarbij je soms tegen de stroom in moet oproeien om datgene te bereiken wat je werkelijk wilt.
Een praatje maken
Bezieling gaat niet alleen over grote thema’s, zoals een bijdrage te leveren aan een schonere wereld of ten strijde te trekken tegen onrecht of racisme. Het zijn juiste de kleine alledaagse dingen die je een gevoel van voldoening en zin kunnen geven. Een zieke buurman bezoeken, het opknappen van een oude kast of met iemand een praatje maken die eenzaam is.
Soms is lijden nodig om iets te overwinnen
Uiting geven aan wat je bezielt is niet altijd makkelijk. Het kan frustrerend zijn en veel van je verlangen. Toch kun je daar achteraf een fijn en tevreden gevoel aan overhouden. Soms kan iets buiten jouw comfortzone liggen, waar je toch een sterk gevoel van zingeving in kunt ervaren. Strijd of lijden is soms nodig om te beseffen dat je iets bijzonders hebt gepresteerd of iets hebt overwonnen.
Zen en bezieling
In de zentraditie is bezieling gekoppeld aan een levenswijze. Het gaat daarbij minder om wat je doet maar hoe je het doet. Als je al je activiteiten met bewuste aandacht doet in het ‘hier en nu’ dan krijgen die activiteiten meer diepgang en betekenis. Je brengt als het ware een ziel in jouw actie, waardoor je meer voldoening ervaart. Je kunt dit toepassen in elke actie, zoals het opruimen van je kamer, maar ook in het met aandacht zijn in een gesprek. Door op deze manier te focussen ervaar je meer energie en voldoening. Daarnaast zal de kwaliteit van je actie ook merkbaar beter of succesvoller zijn.
Wanneer het leven te oppervlakkig is geworden dan is het tijd om op zoek te gaan naar jouw bezieling….
In elk mens leeft een verlangen naar eenwording. Het verlangen om dualiteiten op te heffen en de onzichtbare onderstroom met de zichtbare bovenstroom te verenigen. Het is een verlangen naar compleetheid, dat soms een geluksmoment wordt genoemd en in onze tijd zich uit in een toenemende behoefte aan zingeving en spiritualiteit.
Waarom staat zingeving zo in de belangstelling? Ondanks onze kennis en vooruitgang, zijn gevoelens van onrust, leegte of onzekerheid niet minder geworden. Waar voorheen religies, tradities of familiebanden een bron van houvast en geborgenheid boden, zijn we nu meer dan ooit op onszelf aangewezen en dringen zich fundamentele vragen over het leven aan ons op. Wat is het doel en wat geeft zin aan het leven? Zeker op momenten van vertwijfeling of heftige gebeurtenissen gaan we op zoek naar de zin van het bestaan.
Zoeken naar zingeving.
Niet alleen individuen, maar ook organisaties, lijken zich steeds meer af te vragen wat is het doel en de zin van het bestaan en wat is onze bijdrage aan het grotere geheel? Want ondanks groeiende omzetcijfers, een hoger inkomen, een mooi huis, goede gezondheid en fijne relaties, blijft een gevoel van rusteloosheid en oppervlakkigheid aan ons opdringen. Er is een knagend gevoel naar meer en een zoeken naar zingeving. We ervaren dat er iets is dat groter is dan onszelf, waar we niet bij kunnen en geen controle over hebben.
Een doel hebben en zin geven aan ons leven
Zingeving speelt zich niet altijd op een bewust niveau af. We denken er meestal niet over na en lopen als vanzelf mee in de maalstroom van het leven. We worden pas ‘wakker’ als de dingen niet meer als vanzelf gaan. Als we geraakt worden in de zekerheden en vanzelfsprekendheden van ons bestaan en niet meer weten hoe het verder moet. Maar ook als we geen genoegen nemen met de vlakheid en leegheid van het leven en beseffen dat er meer moet zijn dat ons leven verrijkt en de moeite waard maakt. We willen een doel hebben om voor te vechten of van betekenis zijn, zodat ons leven zin krijgt. We zoeken naar zingeving en naar een diepere en duurzame laag van vervulling.
Zingeving is een gevoel dat je er toe doet..
Zingeving is heel persoonlijk en heeft voor ieder een andere betekenis. Zo kun je zin ontlenen aan je werk en de mensen om je heen. We noemen dat de uiterlijke kant van zingeving. Je kunt zin ontlenen aan het feit dat je ergens bij hoort. Bij een groep, een organisatie, een clan, een cultuur. Als we ergens bij horen dan voelen we ons gedragen en geborgen. Het maakt ons sterker en dat geeft een gevoel dat we er toe doen!
We willen ook van betekenis zijn voor anderen. In het groot of klein willen we iets bijdragen aan het succes of plezier van anderen. Dan doen we in het werk, in het leiding geven aan een organisatie of aan een bijdrage leveren aan een duurzame wereld. Maar ook in kleine en alledaagse dingen, zoals het zorgen voor een ziek familielid of voetballen met de kinderen, kunnen als een intens gevoel van zingeving worden ervaren.
Zingeving zoeken
Een zoektocht naar zingeving
Zingeving heeft ook een intrinsieke kant. Het is het besef van een diepere bron in onszelf die zin geeft aan het bestaan. Deze laag geeft een diep gevoel van vertrouwen en van spiritueel gedragen zijn. Het is een laag die verder en dieper reikt dan de uiterlijke dingen van het leven, zoals relaties, de groep of het werk. Het is een laag die minder grijpbaar is en zich ook niet makkelijk in woorden laat uitdrukken. Een spiritueel besef, dat voorbij gaat aan dogmatische overtuigingen of religies.
Een strikt persoonlijk antwoord
We zien tegenwoordig dat, vooral ook onder jongeren, een grotere spirituele interesse ontstaat. Een zoektocht naar zingeving en spiritualiteit, waar niet altijd meer de paden van de gangbare religies worden bewandeld. Een behoefte aan zingeving en spiritualiteit om de ‘vlakheid’ van het leven te ontstijgen. Een boeiende weg die vrij en onafhankelijk gelopen kan worden en voor ieder ruimte laat voor een strikt persoonlijk antwoord.
Het is een uitdaging van deze tijd om de innerlijke en uiterlijke wereld te verbinden en op reis te gaan naar een een zinvol bestaan. Ons bewust te zijn van een indringende verbondenheid met elkaar, zowel in het persoonlijke én in het professionele leven. Verantwoording durven en willen nemen voor ‘al wat is’ en ons ten dienste willen stellen aan het ‘grotere geheel’.
‘Als je ziel gaat zingen, dan weet je dáár moet ik zijn!’
op zoek naar je zielemissie
Bewustzijn betekent dat je vrij en oordeelloos op zoek gaat naar de zin van jouw bestaan, naar jouw bron en zielemissie. Een boeiende reis, waarvan het einddoel ongewis blijft, maar niettemin een zinvolle bijdrage levert aan geluk en betekenisgeving in het leven. Een zoektocht naar zingeving, en spiritualiteit die je uitnodigt om ook anderen wakker te maken om van betekenis te zijn en te bezielen. Anderen te begeleiden op hun weg naar passie en zingeving. De Duitse monnik Anselm Grün noemde dit ‘de ziel van de mens aanraken en vleugels geven’. Dit vraagt om ook de eigen ziel aan te raken, de eigen bezieling te ontdekken en vanuit een wakker bewustzijn de verbinding aan te gaan met de ander en met de wereld.
