Op glad ijs

Mijn spirituele pad

Een van de boeken waarmee ik voorzichtig mijn eerste stappen zette op het spirituele pad was ‘Op glad ijs’ van de Amerikaanse schrijfster, filmster en danseres Shirley Maclaine.

Een boek dat ik nog steeds koester omdat het me deed beseffen dat er meer is tussen hemel en aarde dan ik in mijn beperkte denken voor mogelijk had gehouden. Maar wat me het meest aansprak was mijn verwantschap met de reis van Shirley Maclaine en het diep raken tot in mijn ziel, alsof er oude kennis plotseling tot leven was gekomen. Het was het begin van een reis waarin geen terugkeer meer mogelijk was.

Spiritualiteit is de magische wereld van de geest. Er is een natuurlijke drang om diepere lagen in onszelf te ontdekken. Onbegrensd en zonder vormen en uiteindelijk ook zonder woorden, omdat onze woordenschat nauwelijks in staat is om de essentie van spiritualiteit uit te drukken. En het is ook een eenzame weg, want afdalend in de diepten van onze ziel ontdekken we dat we uniek zijn en dus ook alleen staan en er niets meer is om ons aan vast te houden. Dat drukt eenzaamheid uit, maar tevens een diep besef van overgave en thuiskomen.

Op glad ijs

Heb ik me daarmee op glad ijs begeven? Jazeker. Ik ben er vaak op aangesproken. Reacties van ongeloof, discussies en pogingen om het uit te leggen en er woorden aan te geven. Ook voor mij is het een wereld waar ik kritisch en soms terughoudend en met enige ironie naar kijk. Alsof ik leef in 2 werelden, die van de nuchtere realist en de bescheiden monnik. Het raakt diep aan mijn essentie in wat ik niettemin in alle schroom met anderen wil delen.

Spiritualiteit een rijk bezit

Inmiddels ervaar ik het besef van spiritualiteit als een rijk bezit. Een Zijnsgevoel waarmee ik mezelf en wereld omarm. Ik houd er van om in stilte waar te nemen en de energie te voelen. Dit gebeurt vaak tijdens gesprekken met de mensen om mij heen en vooral met cursisten tijdens de opleiding, waarin naarmate de gesprekken zich verdiepen een eenheidsgevoel kan ontstaan wat me diep kan ontroeren.

Jij bent aanvaard

Ik merk dat ik bv. zo maar geraakt kan worden door een simpele zin of een verhaal uit een boek. Zo beschreef Ton Lathouwers, een zenmeester uit Nijmegen, in zijn boek ‘Meer dan een mens kan doen’, over zijn reis naar Japan en zijn ontmoeting met de Japanse Zenmeester Masao Abe. Hij stortte zijn hart uit bij deze zenmeester, omdat zijn leven op dat moment een puinhoop was. Hij hoopte een antwoord te krijgen waar hij moed uit kon putten en weer mee verder kon. Het antwoord dat hij kreeg was: ‘ je bent aanvaard precies zoals je bent! Hoe je je ook voelt is niet te ontkennen en ook als is de hele wereld tegen je, Je bent aanvaard zoals je bent’.

Dit antwoord raakt me op een dieper niveau, omdat het ook op mij van toepassing is. Misschien niet met zoveel ellende als Ton Lathouwers had ervaren, maar we kennen allemaal onze zwakheden en ellendige dagen. En toch, ondanks alle ellende en tegenstellingen, ben je aanvaard zoals je bent.

Ook ik mag er zijn. Zonder voorwaarden vooraf of zonder mitsen en maren, zonder het gevoel dat ik moet veranderen of dat het anders en beter moet. Ik ben geaccepteerd en dat geldt vast ook voor jou!

Spiritualiteit geeft me het gevoel van geaccepteerd en gedragen te zijn op een ongeplaveide weg met eindeloos vertrouwen.

Wat was het begin van jouw spirituele reis?

Heb jij ook van die momenten gekend, waarin je geraakt bent door een boek, een verhaal of situatie? Ogenschijnlijk onbeduidende momenten, die toch een diepe indruk op je hebben achtergelaten? Deel hier gerust jouw ervaring!

Ben Hoogenboom/ ZenCenter

4 daagse training ‘zingeving in de praktijk’, voor coaches en begeleiders.
Wat is de zin van het leven? Een persoonlijke reis naar zingeving en spirituele ontwikkeling. Lees hier meer en meld je aan voor de nieuwe training in november 2023. ‘Zingeving in de praktijk’

2 juli 202311 juli 2023

dansen met je uitdagingen

Balans tussen binnen en buiten

We leven in een wereld met steeds meer prikkels. Het nieuws komt dagelijks als een vloedgolf over ons heen. We worden overstroomd met digitale berichten en beelden. Daarnaast zijn er de uitdagingen in het privéleven of in het werk waar we mee moeten dealen. Hoe houd je de balans tussen de binnen en buiten? Hoe zorg je er voor dat het leven je niet overspoelt en je wegtrekt van innerlijke stabiliteit?

Vijanden veranderen in danspartners

dansen met uitdagingen; steeds meer prikkels;

Vroeger was het geloof of de familieband een bron van houvast, maar tegenwoordig mag je het helemaal zelf uitzoeken. Geen wonder dat zoveel vooral jonge mensen, kampen met burn-out verschijnselen of worstelen met essentiële levensvragen. De behoefte aan innerlijke rust en minder stress is in onze drukke westerse maatschappij wezenlijk belangrijk en nodigt uit om vanuit innerlijke kracht onze ‘vijanden’ te veranderen in danspartners. En hoe doe je dat?

Stil staan

Durf je het aan om stil te staan en niet meer mee te gaan met de verleidelijke prikkels en negatieve gedachten? Het is niet eenvoudig, want stil staan kan erg ongemakkelijk zijn. We komen dan allerlei gevoelens tegen die we juist willen verdringen en hebben de neiging om nog meer verslavende prikkels te zoeken, waardoor we steeds verder wegzakken in de vicieuze cirkel van stress en negativiteit.

Meditatie en aandacht

Steeds meer prikkels; Dansen met je uitdagingen;

Meditatie is een manier om de balans te herstellen tussen lichaam en geest. Door stil te staan en stil te zijn, word je bewust van diepere lagen en waarden die voor jou belangrijk zijn. Het helpt om je te concentreren en met mededogen en vertrouwen naar jouw levenspad te kijken.

Naast meditatie kun je er ook voor kiezen om bepaalde werkzaamheden met extra aandacht te doen. Dat kunnen eenvoudige klusjes zijn in of om het huis, die je nu misschien op de automatische piloot doet.

Aardappels schillen

Ik herinner me een oefening waar de leraar ons aardappelen liet schillen. Normaal een bezigheid waar je lekker bij kunt wegdromen naar andere gedachten. Maar nu was het de bedoeling dat je heel bewust was van de beweging van je handen, het snijden van het mes en de koelte van de geschilde aardappel bemerkte. Ogenschijnlijk een onzinnige oefening maar wel een voorbeeld hoe je meer in het ‘hier en nu’ wakker en aanwezig kunt zijn.

Aandacht helpt je om te focussen op een bezigheid of een gesprek, zonder dat je je laat afleiden of verleiden door andere zaken. Juist door je aandacht te richten ontstaat er ruimte om het hele ‘plaatje’ te zien. De beloning is een merkbare verbetering van je mentale gezondheid en het geeft je bezigheden een diepere ontspannen wezensgrond.

Dansen met de uitdagingen van het leven

Als er balans is tussen jouw innerlijk en de uiterlijke hectiek van het leven ben je meer bewust van het aantrekken en afstoten van deze krachten. Je bent je meer bewust van verlangens en afkeer. Vanuit een positief zelfvertrouwen ontdek je wat het dagelijkse leven je te bieden heeft en ga je de dans aan met jouw uitdagingen.

#BenHoogenboom/ Centrum voor zingeving

4 daagse training ‘Zingeving in de praktijk’.

2 daagse masterclass ‘ ZEN en de magie van communicatie’.

13 juli 20228 augustus 2023

Wat is de zin van het leven?

Een man van middelbare leeftijd besluit het leven van alledag achter zich te laten om antwoord te vinden op deze éne cruciale vraag. Gewapend met een videocamera gaat hij op pad om mensen uit alle lagen van de samenleving te interviewen en de vraag te stellen: “Wat is de zin van het leven”.

universele levensvraag

De Amerikaanse documentaire ‘The One” die hier uit voortgekomen is heb ik al diverse malen met grote interesse bekeken, want deze vraag houdt mij ook bezig. En de antwoorden helpen me misschien op mijn zoektocht om verder door te dringen in de mystiek van deze universele levensvraag.

Voor sommigen is het onzinnig om deze vraag te stellen. Het leven komt zoals het komt en heeft geen specifiek doel, behalve dan misschien de voortplanting van de mens. Niet geheel tot mijn verrassing hadden de meeste mensen geen idee of deden hakkelend een poging om antwoord te geven op deze vraag. Sommigen noemden God, schoonheid of liefde als ultieme zin van dit leven.

Zo herinner ik mij uit mijn schooltijd de vraag uit de kleine catechismus : “Waartoe zijn wij op aarde?”. Het antwoord stond er alvast bijgeschreven, zodat ik er niet over na hoefde te denken: “Wij zijn op aarde om God te dienen en hier en in het hiernamaals gelukkig te zijn’. Ik had toen geen besef van de betekenis van dit antwoord en had er net zo min over nagedacht als veel anderen die deze vraag voorgeschoteld kregen.

Een antwoord waar ik een verbinding mee voelde

Uiteraard was ik benieuwd of er uit al deze interviews een antwoord kwam, wat mij werkelijk raakte. Een antwoord waar ik diep van binnen een verbinding mee voelde. Hopelijk kon ik het vinden bij de antwoorden van bekende spirituele leiders, schrijvers en denkers, zoals Deepak Chopra, Thich Nhat Hahn, de Dalai Lama, Ram Dass en de vele anderen, die werden geïnterviewd. Hoewel hun antwoorden wijs, doordacht en soms humoristisch overkwamen, kon ik toch niet de verdieping voelen die ik had verwacht.

Het antwoord dat mij het meest raakte was echter het antwoord van de Amerikaanse monnik Thomas Keating.: “De zin van het leven is het besef dat jij en ik één zijn, ofwel dat jij en het andere één zijn”. Waarom dit antwoord mij raakte weet ik niet precies. Misschien een mooie filosofische gedachte of toch een antwoord dat raakte aan een diepe innerlijke waarheid.

Ik herken het overigens tijdens verdiepende (coach) gesprekken. Momenten waarop je samenvalt met je gesprekspartner. Een eenheidsbesef dat enorm betekenisvol en verbindend aanvoelt. Maar ook in de natuur kan het me overvallen. Wanneer ik me één voel met al het andere om mij heen.

Ik realiseer me dat dit voor mij kleine pareltjes zijn van een zinvol leven. Maar voor ieder geldt hierop een strikt persoonlijk antwoord.

Wat zou trouwens jouw antwoord zijn op de vraag: “Wat geeft zin en betekenis aan jouw leven?”

Ben Hoogenboom/ZenCenter/ Centrum voor zingeving.

4 november 20218 augustus 2023

het gepeste kind

‘Ik ga niet meer naar school!’ Dit laatste komt er met een kreet uit. En dan is het stil. Een ongemakkelijke stilte die overgaat in zacht gesnik.

Paul is begin 50 en heeft een goede baan als IT specialist. Hoewel hij tevreden is met zijn leven, kampt hij al jaren met een gevoel van onzekerheid. Hij heeft een laag zelfvertrouwen en heeft het gevoel dat hij zich onnodig wegcijfert, waardoor hij carrièrekansen heeft laten liggen. Paul is een sympathieke en positief ingestelde man die het met iedereen goed kan vinden, maar zijn lage zelfvertrouwen begint hem steeds meer parten te spelen.

Ik ben met Paul in gesprek. Hij wil werken aan zijn zelfvertrouwen en wil het zeurderige gevoel van ‘er niet toe doen’ overwinnen. Paul kan goed reflecteren en analyseren, maar voelt dat hij dit probleem niet op een verstandelijke manier kan oplossen. Hij zou zichzelf het liefst ‘aan zijn haren omhoogtrekken uit het moeras’, maar beseft dat hij daar toch echt hulp bij nodig heeft.

Paul werd op de lagere school veel gepest. Hij denkt dat hier zijn gevoel van onzekerheid is ontstaan. Ik merk dat als hij hier over praat er een andere energie zichtbaar wordt. Hij praat zacht, is verdrietig en ook zijn lichaamshouding verandert in een timide en verlegen man. Als ik hem vraag wat hij voelt, antwoordt hij dat hij weer terug is bij dat ‘gepeste kind’.

Mag ik eens praten met dat gepeste kind?

Ik vraag hem of ik mag praten met dit gepeste kind. Hij kijkt verbaasd maar lijkt het ook wel spannend te vinden. Ik nodig hem uit om een andere plek te zoeken waar hij als gepest kind zou willen gaan zitten.
Hij staat op van zijn stoel en zonder verdere woorden zoekt hij een plek op de grond tegen de verwarming, waar hij met opgetrokken benen gaat zitten met zijn handen over zijn hoofd.
Ik draai mijn stoel naar hem toe en vraag hem hoe het gaat. Het blijft stil. Minutenlang spreekt hij geen woord. Ik voel de spanning van het verdriet en de eenzaamheid.

Ik ga niet meer naar school!

‘Ben jij het gepeste kind, waar Paul het steeds over heeft?’
Langzaam komt er beweging in het hoopje machteloosheid wat tegen de verwarming zit. ‘Ja, maar ik heb niks gedaan. Ik durf niet meer over het schoolplein te lopen, want ze zoeken me steeds op’. Ik ga niet meer naar school!’ Dit laatste komt er met een kreet uit. En dan is het weer stil. Een ongemakkelijke stilte die overgaat in zacht gesnik.

Je bent verdrietig en ik begrijp dat je niet meer naar school wil. Wat zou je wel willen?
‘Dat ze me met rust laten en niet steeds vervelende dingen naar me roepen. Ik wil gewoon met iedereen spelen. En ik wil dat ze me aardig vinden !’

Wat zou jij kunnen doen om aardig gevonden te worden? ‘Nou ja, ik weet niet, misschien meer opkomen voor mezelf en duidelijk zeggen wat ik leuk of niet leuk vind.’

Zou Paul je daarbij kunnen helpen?
‘Ja, hij moet niet doen alsof ik er niet ben. Ik ben een belangrijk deel in zijn leven. Voorlopig is hij nog niet van me af. Ik zou willen dat Paul me meer aandacht geeft en voor me opkomt als het nodig is’.

Je wil dat de volwassen Paul je aandacht geeft en je beschermt. Is dat wat je wil? ‘Ja, dan voel ik me veilig en kan ik de hele wereld aan’.

Ik vond het prettig om even met je gesproken te hebben. Dank je wel!
Zou je weer willen gaan zitten op de plaats van Paul?
Paul komt weer terug op zijn stoel en kijkt eerst nog wat onwennig en beduusd. Hij neemt de tijd om weer een balans te vinden en de energie van het gepeste kind in hemzelf te integreren. Hij is blij verrast dat hij zo concreet dit deel van hemzelf kon ervaren en is vast van plan om het kind in hem voortaan in bescherming te nemen en voor hem op te komen.

Ik neem afscheid van Paul. Het lijkt of hij met wat meer zelfvertrouwen de deur uit stapt.

(verkorte fictieve weergave van een voice dialogue sessie)

Ben Hoogenboom, directeur ZenCenter/ Centrum voor zingeving

6 oktober 20215 mei 2023

Kwetsbaar durven zijn

Het raakt me diep om jouw kwetsbaarheid te mogen zien. Het is niet breekbaar en soft, maar ongelooflijk krachtig. Zo puur en authentiek.

Ik weet nog dat je die muur om je heen had. Ik kon je niet bereiken. Je was ver weg in je eigen wereld. Mijn woorden bereikten je niet. Mijn hart bereikte je niet, maar toch voelde ik een onhoorbaar verlangen. Je verschuilde je achter je muur zodat je niet geraakt kon worden, uit angst om dat wat jou het liefste was kwijt te raken. Je verschuilde je achter de groep, achter bergen argumenten, achter ferme taal en achter stoere vrienden, zodat je niet opnieuw kwijt zou raken wat jou het liefste is. Ik hoorde niet jouw geluid, maar het lawaai waarin je kon vergeten en de pijn niet hoefde te voelen.

Ik geef je mijn vertrouwen in de hoop een glimp van je te zien. Ik geef je mijn openheid en accepteer je onvoorwaardelijk omdat ik achter die muur iets moois meen te zien. Ik wacht stil en zonder oordeel, met respect voor wat voor jou het liefste is.

Geleidelijk kom je naar me toe. Je durft kwetsbaar te zijn. Maar soms schiet je ook weer weg. Ik ben soms ongeduldig als je weer in je schulp kruipt. Ik wil je zo graag zien.

kwetsbaar echo van verlangen om heel en volledig te zijn

In jouw woorden hoor ik steeds vaker het verlangen doorklinken. Een echo om heel en volledig te zijn en ten diepste naar buiten te brengen wat jou het liefste is. Er is wel durf voor nodig om de muur te slechten, daarom doe je dat steen voor steen en langzaam wordt het verlangen om naar buiten te komen groter dan de angst om te verliezen.

Ik blijf zien wie je ten diepste bent en nodig je uit om ruimte te geven aan je woorden, aan je gevoelens, je verlangens, maar ook aan je pijn, je verdriet en gekwetstheid.

Langzaam komt jouw schat naar buiten

Langzaam vallen de verdedigingen weg en komt jouw schat naar buiten. Het is nog broos en aarzelend, maar er ontvouwt zich leven, passie, plezier, liefde en overgave aan jezelf, aan datgene wat jou het meest dierbaar is. Soms word je nog wel geraakt, maar je vlucht niet meer achter de muur. Je laat je nog wel raken maar het raakt je niet meer in je ziel.

Ik voel in deze kwetsbaarheid een onvoorwaardelijke overgave aan het leven. Samen geven we ons over en daarin voel ik ten diepste de verbinding met jou en met wat ons samen het meest dierbaar is.

Ben Hoogenboom, directeur ZenCenter/ Centrum voor zingeving

20 juni 20215 mei 2023

de magie van het moment

Er zijn van die momenten waarop het plotseling gebeurt. Momenten waarbij je opeens een diep gevoel van ‘levend zijn’ ervaart. In dit magische moment ervaar je hoe de ziel raakt aan het dagelijks bestaan.

Je herkent vast wel die momenten als je in de natuur bent en zo maar getroffen word door de schoonheid van een bloem of de kleuren van de ondergaande zon. Of als je luistert naar muziek, waarmee je opeens op een diepere laag geraakt wordt. Alsof jouw ziel samenvalt met dat unieke moment.

Als kind kon ik genieten van het waterleven in de vele slootjes op de kwekerij van mijn ouders. Languit lag ik aan de waterkant en genoot van alle beestjes die ik in het heldere water zag. Ik voelde me volledig gelukkig in dat unieke moment.

Later in mijn rol als coach heb ik veel bijzondere momenten ervaren in verdiepende gesprekken met cursisten. Gesprekken van ‘hart tot hart’ waarin alles samenviel en onze zielen zich leken te verenigen in dat unieke moment.

Deze unieke momenten kun je helaas niet bewaren of herhalen. Welke pogingen je ook doet om het weer te herbeleven, het lukt niet om weer datzelfde gevoel te ervaren. Het enige dat rest is een bijna woordeloze diepgekoesterde herinnering.
En dat is precies wat deze deze momenten zo kenmerkt. Ze zijn niet in woorden uit te drukken. Pogingen om het in onze taal te verwoorden stranden omdat we niet in staat zijn om die unieke belevenis woorden te geven. Het is voorbehouden aan dichters, schilders of musici die met een andere ’taal’ ons dichterbij deze ervaring kunnen brengen.

Het is een uitdaging om iedere keer weer opnieuw open te staan voor de magie en de betovering van het moment. Want dan, plotseling, als we het helemaal niet verwachten, is het daar: Het moment van je ‘levend’ voelen. Een moment van wakkere aanwezigheid in het hier en nu. Het unieke moment waarop de ziel samenvalt met het dagelijkse leven.

Ben Hoogenboom/
Geïnspireerd door het boek ‘De Magie van het dagelijks leven’ van Thomas Moore.

31 juli 20205 mei 2023

De eenvoud van alledag

Zingeving is het besef van eenvoud in de werkelijkheid van alledag

aandacht voor de eenvoud van het leven, rusteloos zoekend. — De eenvoud van het leven

Soms drijf je rusteloos door het leven, steeds op zoek naar nieuwe indrukken en steeds verder bij jezelf vandaan. Zoekend naar méér, beter of anders. Een eindeloze weg die als een vicieuze cirkel steeds weer terugkomt bij het begin.

De mensheid zoekt al eeuwenlang naar dat éne. Dat éne dat het materiële overstijgt. Dat niet te koop is en een niet te bereiken ideaal lijkt te zijn, want net als je denkt dat je het hebt, dan verdwijnt het weer en sta je met lege handen. We proberen er woorden aan te geven, zoals het streven naar een hoger doel, geluk, éénwording of verlichting, maar meestal verzanden we in woorden, omdat we nauwelijks in staat zijn om in woorden uit te drukken wat we bedoelen en waar dat diepere verlangen naar uitgaat.

De mystiek van deze zoektocht intrigeert me mateloos. Vooral omdat ik zelf een zoeker ben, verwonderd kijkend naar het leven en naar de zin ervan.

Het Zenboeddhisme maakte korte metten met een zoektocht die buiten mij lag. Juist door dit rusteloos zoeken dwaalde ik verder af van waar ik naar zocht. Het mentale wapengekletter bracht me niet naar de kern.

Mijn zen-weg begon met stilte! Niet met krampachtig zoeken, maar met luisteren naar mezelf. Naar alle innerlijke verhalen over verlangens, intriges, valkuilen en vooral over kwetsbaarheid. Een luisteren zonder oordeel, zonder doel en met een diep mededogen. Dit luisteren maakte me stil, met aandacht voor het kleine en voor de eenvoudige werkelijkheid van alledag.

de KUNST van het kleine…

Aanwezig zijn in het moment geeft een diep gevoel van voldoening. Wat je ook doet en wat je werkzaamheden ook zijn. Als je aanwezig bent in het moment met een aandachtige en wakkere geest ervaar je rust en voldoening. Juist door de aandacht te richten ontstaat er ruimte om het gehele ‘plaatje’ te zien. Er ontstaat rust en vertrouwen waarin er open aandacht is voor het grotere geheel, terwijl toch elk detail zichtbaar is.

eenvoud in elk moment

Het maakt niet uit of je een rol vervult als leidinggevende, ouder, mantelzorger of politieagent: aanwezig zijn in het moment geeft een nieuwe kijk op je leven en geeft je bezigheden een diepere wezensgrond. Aandachtig zijn is de eenvoud ervaren. Dat geldt ook voor de kleinste bezigheden in het leven waarin je de KUNST van het kleine kunt beoefenen. Wie jij bent wordt vooral zichtbaar in jouw aanwezigheid van moment tot moment in de kleinste dingen van alledag.

Ben Hoogenboom, Directeur ZenCenter. Geïnspireerd door ‘De Zen van het leven’/ J Stollman